Sterilizasyon

Diş hekimliğinde çapraz enfeksiyon riski her zaman göz önünde bulundurulması gereken bir durumdur. Çapraz enfeksiyon;

• hastadan hekime
• hekimden hastaya
• hastadan hastaya
• çalışma ortamından hastaya bulaşabilir.

Bu bulaşma yollarından korunmak ve çapraz enfeksiyon riskini en aza indirmek için etkili sterilizasyon ve dezenfeksiyon yöntemlerinin uygulanması gerekir.

Sterilizasyon bir maddenin üzerinde ve içerisinde bulunan tüm mikroorganizmalardan arındırılması işlemidir.Dezenfeksiyon ise bir madde üzerindeki hastalık yapıcı mikroorganizmaların arındırılması işlemidir. Diş hekimliğinde kullanılan malzemelerin uygun teknikler ile sterilize edilmesi ve standartlara uygun dezenfektanlarla dezenfekte edilmesi enfeksiyonların kontrol altına alınmasında önemli rol oynar. Çapraz enfeksiyon kontrolünde uygulanacak olan bariyer yöntemleri şunlardır;

Cilt muköz membranlar, vücut sıvıları veya vücut sıvıları ile temas etmiş yüzey ve maddelerle temas edileceği zaman mutlaka eldiven giyilmeli ve bu eldivenler her hastada değiştirilmelidir. Eldivenlerin su ve sabun ile yıkanması veya kimyasal ajanlarla yıkanarak kullanılması enfeksiyon kontrolünü tehlikeye soktuğu için tavsiye edilmemektedir.

Önlük veya benzeri koruyucu giysiler muayenehane ve laboratuvar ortamında mutlaka giyilmelidir. Bu giysiler muayenehane ve laboratuvar dışındaki ortamlarda kesinlikle kullanılmamalı ve kirlendikçe temizleriyle değiştirilmelidir.

Yüz, oral ve nazal mukozanın sıçrayan vücut sıvılarından korunması amacıyla cerrahi maske veya çeneye kadar uzanan plastik maskeler kullanılmalıdır.

Gözlerin sıçrayan vücut sıvılarından korunması amacıyla yüz maskesi ile birlikte veya ayrı olan koruyucu gözlük modellerinden birisi kullanılmalıdır.

Basınçlı su buharı ile doymuş bir ortamda 121 ve 134 derece sıcaklıkta sterilizasyon yapan OTOKLAV denen aletler kullanılarak yapılan sterilizasyondur.

Ortamda nem bulunmadığından sterilizasyon daha uzun süre almaktadır, Genel olarak 175°C de bir saat, 140°C de ise 3 saat sterilizasyon için yeterlidir. Kullanılan malzemelerin sterilizasyon işleminden önce etkili kimyasallar ile temizlenmesi sterlizasyon işleminin başarısını arttırır. Sterilize edilecek malzeme sterilize edildikten sonra kullanım anına kadar bu özelliğini koruması için paketlenmelidir. Yumuşak ve sert dokuların içine giren veya bu dokulara temas eden tüm cerrahi diğer aletler her kullanımdan sonra steril edilmelidirler. Sterilizasyon işleminden sonra bu aletler poşetler içinde muhafaza edilebildiği gibi trommel içinde, steril kağıt yada kompreslere sarılı olarak da saklanabilirler.

Bu aletler yapımcı firmanın önerileri doğrultusunda her kullanımdan sonra steril yada dezenfekte edilmelidir.

Klinik dolap sistemleri, çekmeceler, lamba düğmeleri, amalgamatör gibi muayenehane ortamında bulunan ve sıklıkla kullanılan aletler ve dokunulan yüzeyler koruyucu plastik folyo ile örtülmeli veya dezenfeksiyon işlemleri gerçekleştirilmelidir

Diş hekimliği pratiğinde kullanılan tek kullanımlık malzemelerin tümü başka kişilere zarar vermeyecek şekilde özel plastik torbalarda, kesici ve delici malzeme ise yine özel kutularda toplandıktan sonra atılmalıdırlar. Diş hekimliği ünitlerinde kullanılan su, kan, dezenfeksiyonda kullanılan kimyasal ajanlar dikkatle kanalizasyona verilmeli ve sistem her akşam uygun bir dezenfektan ile işleme tabi tutularak mikroorganizmaların drenaj sisteminde çoğalmaları önlenmelidir. Yukarıda sayılan tüm işlemler gerçekleştirilirken yerel yönetimlerin tıbbi atıkları toplama ve imha etme kurallarına uyulmalıdır.